Naukowe eldorado nad brzegiem Wisły

Stojące tuż nad brzegiem Wisły Centrum Nauki
Kopernik, które świętuje piąty rok działalności,
szybko stało się jedną z wizytówek stolicy. Każdego
roku odwiedza je milion osób, które mogą korzystać
z ok. 450 eksponatów, zobaczyć roboty “grające” w
baśniach Andersena czy oglądać gwiazdy w jednym
z największych planetariów na świecie.
Króla Szwecji Karola XVI Gustawa zachwycił tu przekrój
700-letniej sekwoi. Były przewodniczący Komisji
Europejskiej Jose Manuel Barroso, na eksponacie przypominającym orkiestrę, odegrał “Odę do
radości”. Zaś amerykański astronauta George Zamka z zapałem skakał po wirtualnym Księżycu.
Należą oni do ponad 4 milionów zwiedzających, którzy od listopada 2010 roku przekroczyli próg
warszawskiego Centrum Nauki Kopernik.
– Początek działania Centrum Nauki Kopernik ma być dla polskiej edukacji i komunikacji naukowej
niczym Wielki Wybuch, który rozpocznie proces zmian – mówił PAP dyrektor placówki Robert
Firmhofer. Rzeczywiście wszystko zaczęło się 5 listopada 2010 r. od “Wielkiego wybuchu” –
spektaklu, który z okazji inauguracji CNK wyreżyserowali Peter Greenaway i Saskia Boddeke.
Potem zainteresowanie Centrum tylko rosło. Przez wiele miesięcy kolejka oczekujących na wejście
do Kopernika wpisała się w klimat warszawskiego Powiśla. Dziś, choć problem kolejki
wyeliminowała internetowa sprzedaż biletów i kamera pokazująca obraz sprzed kas, w Centrum
wciąż są tłumy. Niektórzy wracają tu wielokrotnie, bo jeden dzień na skorzystanie ze wszystkich
atrakcji CNK może nie wystarczyć.
Kopernik nie jest tradycyjnym muzeum, nie ma tu ściśle wytyczonych tras zwiedzania, ani
przewodników. Każdy może korzystać z takich eksponatów, które najbardziej mu odpowiadają.
Każdemu z nich towarzyszy krótka instrukcja obsługi, a w razie wątpliwości można liczyć na pomoc
animatorów, którzy zachęcą do eksperymentowania.
Zwiedzający mogą korzystać z około 450 eksponatów działających w kilku galeriach CNK. W
“Korzeniach cywilizacji” przekonają się jak przez technikę, matematykę, pismo i sztukę człowiek
tworzył cywilizację. W umieszczonej na drugim piętrze “Strefie światła” – będącej przestrzenią
ciemności i półmroku – dowiedzą się, czym jest światło i jakie ma własności. Wszelkie poruszające
się urządzenia, fale świetlne i dźwiękowe, molekuły, a także ruch człowieka są tematem galerii
“Świat w ruchu”. W jaki sposób działają ludzkie organy, jak alkohol i narkotyki wpływają na ludzką
percepcję i jak funkcjonuje miasto, tego można dowiedzieć się w galerii “Człowiek i środowisko”.
Są jeszcze: galeria dla dzieci “Bzzz” oraz “Re:Generacja” poświęcona psychologii, naukom
społecznym i nowym technologiom. Jest też najnowsza “Majsternia”, będąca prawdziwym rajem
dla majsterkowiczów i wszystkich, którzy lubią przełamywać myślowe schematy robiąc “coś z
niczego”.
Aż 20 milionów gwiazd można zobaczyć na kopule planetarium Niebo Kopernika, które stało się
jedną z największych atrakcji CNK. Oprócz pokazów nieba oferuje ono filmy popularnonaukowe,
koncerty muzyki poważnej czy jazzu pod gwiazdami. W 2013 roku planetarium przygotowało swój
pierwszy własny film na półokrągły ekran “Na skrzydłach marzeń”, który zdobył nagrodę Janusa
podczas jednej z najbardziej prestiżowych imprez branży planetaryjnej na świecie: FullDome
Festival w niemieckiej Jenie. Z kolei na hawajskim The Imiloa Film Festival okazał się
bezkonkurencyjny w kategorii „Najlepszy scenariusz/historia”.
Goście CNK mają do dyspozycji też dwa wyjątkowe teatry. W poświęconym elektryczności Teatrze
Wysokich Napięć można bezpiecznie dotknąć prądu lub bezdotykowo wprawić w ruch przedmioty.
Z kolei w Teatrze Robotycznym zobaczyć w roli aktorów roboty wcielające się np. w postaci z baśni
Andersena. Latem w położonym obok “Kopernika” Parku Odkrywców można wypożyczyć gry
planszowe, poćwiczyć pilates czy tai-chi, obejrzeć filmy fabularne i popularnonaukowe, albo po
prostu usiąść na leżakach i popatrzeć na Wisłę.
– Mam nadzieję, że w miarę naszych skromnych sił będziemy się przyczyniać do tego, by nowe
pokolenie Twittera i Facebooka mogło tu poznawać naukę niekoniecznie tak, jak poznawaliśmy ją
w ławach szkolnych: przy pomocy klasówek i kolokwiów – mówił po otwarciu CNK przewodniczący
Rady Programowej CNK prof. Łukasz Turski.
Wśród licznych inicjatyw, w które zaangażowało się CNK, znalazł się “Przewrót kopernikański”
realizowany wspólnie z Ministerstwem Edukacji Narodowej. Projekt ma poprawić wyposażenie klas
w szkołach podstawowych i podnieść kompetencje nauczycieli, np. biologii lub chemii.
W ciągu kilku lat popularność CNK dotarła też do innych państw. Do Warszawy przyjeżdżają
przedstawiciele muzeów nauki i osoby tworzące nowe centra z Rosji, Ukrainy, Gruzji, a nawet
państw Azji Środkowej, które chcą poznać polską placówkę od kuchni. Jednym z efektów takich
wizyt jest organizowanie m.in. na Ukrainie pikników naukowych – tworzonych na wzór Pikniku
Naukowego organizowanego każdego roku w Warszawie.
Ewelina Krajczyńska, Polska Agencja Prasowa