Wystawy przygotowane przez najstarsze w Europie muzeum sztuki nowoczesnej – Muzeum Sztuki w Łodzi – zawitają w tym roku do National Art Museum of China w Pekinie oraz niemieckiego Museum Abteiberg w Moenchengladbach. W planach na 2015 rok łódzkie muzeum ma co najmniej kilkanaście nowych wystaw.
Muzeum Sztuki w Łodzi jest drugą – po Museum of Modern Art w Nowym Jorku – najstarszą na świecie instytucją gromadzącą i promującą sztukę nowoczesną.
Gromadzenie jego zbiorów rozpoczęło się w 1929 r. z inicjatywy grupy wybitnych artystów:
Władysława Strzemińskiego, Katarzyny Kobro i Henryka Stażewskiego. Łódzka kolekcja sztuki nowoczesnej jest unikatowa w skali światowej: jako jedyna kolekcja muzealna powstawała bowiem dzięki darom od twórców. Jej zbiory są konsekwentnie poszerzane o międzynarodową sztukę nowoczesną i współczesną od ponad 80 lat.
Znajdują się w niej dzieła m.in. artystów z kręgu konstruktywizmu, futuryzmu, dadaizmu,
surrealizmu czy unizmu, a także prace z kręgu filmu eksperymentalnego i wideo.
W mijającym roku Muzeum Sztuki zorganizowało 10 wystaw, a największą jest “Atlas
nowoczesności”, czyli nowa odsłona Kolekcji Sztuki XX i XXI wieku ze zbiorów tej placówki. Na trzech piętrach jednej z trzech siedzib muzeum – ms2 – prezentowanych jest ponad 230 prac. Ta nowa ekspozycja to kolejny etap rozpoczętych siedem lat temu prac nad kolekcją Muzeum Sztuki, których celem jest badanie, reinterpretacja i aktualizowanie znaczeń znajdujących się w niej dzieł. Jedną z prac w znakomitej muzealnej kolekcji jest zagadkowa, surrealistyczna kompozycja awangardowej artystki Teresy Żarnower. Jej rodowód został wyjaśniony dzięki otwartej jesienią wystawie “Teresa Żarnowerówna (1897-1949). Artystka końca utopii”. Wystawa była podsumowaniem wieloletniej pracy badawczej profesora Andrzeja Turowskiego oraz poszukiwań kuratorki Milady Ślizińskiej. – Dzięki ich wysiłkom wyłonił się pełniejszy obraz twórczości Teresy Żarnower i burzliwej historii jej emigracji do USA w czasie wojennej zawieruchy. To właśnie na wystawie w Łodzi zaprezentowano, pokazany wcześniej tylko raz w 1949 roku w galerii Peggy Gugenheim w Nowym Jorku, cykl gwaszy autorstwa Żarnower – powiedział PAP Błażej Filanowski z łódzkiego muzeum.
W tym roku Muzeum zaprezentowało także twórczość kolejnych dwóch ważnych artystek: żyjącej i tworzącej w Londynie lat 60. malarki z kręgu pop-art Pauline Boty oraz konceptualistki i feministki Ewy Partum. Twórczość i postawa obu artystek stały się punktem wyjścia do dyskusji na temat roli, pozycji i recepcji osiągnięć kobiet w sztuce progresywnej po II wojnie światowej. Kolejnym dużym, badawczym projektem była wystawa “Zmiana Pola Widzenia. Druk nowoczesny i awangarda”, pokazująca, w jaki sposób awangardowi artyści stworzyli podstawowe zasady, na których opiera się nowoczesne projektowanie graficzne. W muzeum gościli także Antje Majewski i Jeremy Millar. Wystawa “M/W” Jeremy’ego Millara była próbą stworzenia alternatywnego scenariusza odbytej sto lat temu podróży Bronisława Malinowskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza na Cejlon i do zachodniej Australii. Drugi projekt, zainicjowany przez Antje Majewski z udziałem m.in. Pawła Freislera, dotyczy problemu zagrożonej bioróżnorodności na przykładzie jabłek. Oprócz wystawy składają się na niego działania edukacyjne i akcja nasadzeń starych odmian jabłoni. Wydarzeniem roku w jednej z siedzib Muzeum – Pałacu Herbsta – było otwarcie wystawy nieprezentowanych od wielu lat w Polsce dzieł Maurycego Gottlieba, uznawanego za jednego z najwybitniejszych polskich malarzy XIX w. pochodzenia żydowskiego. Autorom wystawy “Maurycy Gottlieb. W poszukiwaniu tożsamości” udało się zgromadzić ponad 30 dzieł malarza pochodzących z polskich i zagranicznych kolekcji, m.in. z Paryża czy Tel Awiwu. W tym roku Muzeum Pałac
Herbsta otrzymało nagrodę Sybilla 2013 za system “Podszepty”, ułatwiający zwiedzanie
niewidomym. W 2014 roku Muzeum Sztuki w Łodzi zorganizowało pierwszą w Polsce, prowadzoną na szeroką skalę, kampanię promocyjną sztuki współczesnej. Na ponad 650 billboardach i citylightach reklamowało się w pięciu największych polskich miastach. Kampania pod hasłem “Sztuka to…” odbiła się szerokim echem dzięki m.in. spotom reklamowym z udziałem Jana Peszka, które krążyły w internecie. Plany noworoczne muzeum są bogate, a wystawy pojadą także za granicę. W maju 2015 r. w National Art Museum of China w Pekinie MS pokaże ekspozycję “Stan Życia. Polska sztuka współczesna w globalnym kontekście”, przygotowywaną we współpracy z Instytutem im. Adama
Mickiewicza w Warszawie.
– Wystawa skoncentruje się na specyfice życia Polsce. Uniwersalny dla różnych kultur język sztuki współczesnej pomoże w pokazaniu napięć wynikających z zachodzących w naszym kraju procesów modernizacji i postępującej globalizacji – wyjaśnił Błażej Filanowski.
Natomiast wystawa “Jabłko. Introdukcja. (Ciągle i ciągle od nowa)” pokazywana będzie od czerwca do września w MuseumAbteiberg w Mönchengladbach w Niemczech.
W Łodzi – obok otwartych w tym roku wystaw tj.: “Atlas nowoczesności”, “Sala Neoplastyczna. Kompozycja otwarta” czy ekspozycji Ewy Partum – muzeum planuje w 2015 r. kilkanaście nowych ekspozycji. W lutym pokazana zostanie wystawa prac Andrzeja Czarnackiego “Tensorium skłonności”, która obejmie kompozycje malarskie, kolaże, instalacje powstałe w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Czarnacki jest artystą, który formułuje problemy filozoficzne przy użyciu środków wizualnych.
W marcu zaś otwarta zostanie wystawa prac Magdaleny Moskwy “Nomana XV”, która zaprezentuje intrygującą ewolucję oryginalnego języka malarskiego Moskwy. Pokazana na niej zostanie zarówno jej wcześniejsza twórczość odwołująca się do tradycji portretu oraz najnowsze prace, w których artystka koncentruje się na doświadczeniu cielesności. W tym samym miesiącu pokazana zostanie też twórczość dwójki artystów urodzonych w Polsce, a obecnie mieszkających w Stanach Zjednoczonych – C.T. Jaspera i Joanny Malinowskiej.
W czerwcu na wystawie “Impuls dadaistyczny w sztuce dwudziestowiecznej” zaprezentowany zostanie moment wyłonienia się tradycji dadaizmu w okresie historycznej awangardy oraz jej kolejne manifestacje do lat 60. XX wieku. Będzie można zobaczyć około 200 eksponatów – obiektów, obrazów, grafik, rysunków, rzeźb, druków i archiwaliów – z kolekcji Archive Marzona prowadzonego przez Egidio Marzonę. Także w czerwcu zaplanowano wystawę prac Krzysztofa Wodiczko “Sztuka parezji”. Na jesień 2015 r. łódzkie muzeum planuje wystawę m.in. Andrzeja Pawłowskiego “Teoria wystawy”, która ma przybliżyć mniej znane oblicze tego malarza, rzeźbiarza i fotografika, który był także projektantem wystaw. W przygotowaniu jest też projekt “Pozamiatać po włókniarkach”, który dotyczyć będzie problemu pracy w światowej – silnie zglobalizowanej i pełnej współzależności – gospodarce.
Pod koniec roku w Łodzi zobaczyć będzie można także wystawy prac Mirosława Bałki, Assafa Grubera i Susan Hiller.
O randze łódzkiego muzeum na mapie instytucji sztuki nowoczesnej w Polsce świadczą też sukcesy jego pracowników. Konkurs na dyrektora Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie wygrała była wiceszefowa łódzkiego muzeum Małgorzata Ludwisiak, a stanowisko dyrektora krakowskiego “Bunkra Sztuki” wkrótce obejmie związana z nim kuratorka Magdalena Ziółkowska. Dyrektorem łódzkiego Muzeum Sztuki jest Jarosław Suchan, który w tym roku otrzymał angaż na kolejną kadencję.
Kamil Szubański, Polska Agencja Prasowa
