W 2014 roku największe wsparcie MSZ otrzymała Polonia na Wschodzie (39 mln zł), przede wszystkim na Ukrainie – ponad 12 mln zł, Białorusi – 7,4 mln zł i na Litwie – 14 mln. Do Polonii na Zachodzie trafiło 9,6 mln zł.
Takie dane wiceszef MSZ Konrad Pawlik przedstawił senatorom z Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą w sprawozdaniu z realizacji konkursu “Współpraca z Polonią i Polakami za Granicą” w 2014 roku, a także informację na temat finansowania Polonii i środowisk polonijnych za pośrednictwem placówek dyplomatycznych.
Jak poinformował, w 2014 roku MSZ wydał na współpracę z Polonią ponad 92 mln zł; w tym w ramach konkursu “Współpraca z Polonią i Polakami za Granicą” wydano blisko
58 mln zł, około 21 mln rozdysponowano poprzez placówki dyplomatyczne, na dofinansowanie Telewizji Polonia wydano około 11 mln zł, na naukę języka polskiego (zadanie realizowane przez MEN) wydano około 2 mln zł.
Największe kwoty przeznaczono na projekty realizowane na obszarze postsowieckim – ponad 60 proc. wszystkich środków, czyli ponad 47 mln zł. W dalszej kolejności znalazły się kraje migracji zarobkowej, a także USA, Kanada oraz reszta krajów świata; na projekty wydano około 13 proc. środków, czyli około 10 mln zł.
Pawlik poinformował, że w 2014 roku w ramach konkursu “Współpraca z Polonią i Polakami za Granicą” do MSZ trafiły 372 oferty na kwotę 196 mln zł. Komisja konkursowa rekomendowała do dofinansowania 136 projektów na kwotę 59 mln zł; na liście rezerwowej znalazło się kolejnych 38 projektów.
Projekty, które otrzymały dofinansowanie, musiały realizować jeden z pięciu priorytetów: nauka języka polskiego, dofinansowanie mediów, infrastruktura polonijna, pozycja środowisk polskich w kraju zamieszkania oraz utrzymanie więzi i kontaktów z Polską.
Najwięcej – 59 projektów na łączną kwotę prawie 19 mln zł – dotyczyło priorytetu czwartego, czyli budowy pozycji środowisk polonijnych w kraju zamieszkania. Budowa więzi i kontaktów z Polską – 58 projektów na łączną kwotę 13,4 mln zł, siedem projektów dotyczących mediów polonijnych (ponad 6 mln zł) i siedem dotyczących nauczania języka polskiego ponad 11 mln zł; infrastruktura polonijna to pięć projektów i około 9 mln zł.
Jak mówił Pawlik, najwięcej wydano na nauczanie języka polskiego na Białorusi, Ukrainie i na Litwie – łącznie ponad 6 mln zł. Ponadto 4 mln zł trafiło do szkół nauczających języka polskiego w Wielkiej Brytanii, 0,5 mln zł w Irlandii; na wsparcie nauczania języka polskiego w pozostałych krajach świata przeznaczono około 700 tys. Ogółem wsparcie dla edukacji, razem z infrastrukturą szkolną to kwota prawie 17 mln zł.
Jeśli chodzi o dofinansowanie mediów polonijnych, to najwięcej tego typu projektów dotyczyło mediów na Litwie – 2,5 mln zł, Ukrainie 1,6 mln zł, na Białorusi 700 tys. zł, Łotwie 600 tys. zł i w Rosji 600 tys. zł. Łącznie to kwota 6,4 mln zł.
Na projekty dotyczące infrastruktury polonijnej wydano łącznie 8,8 mln zł. Najwięcej przeznaczono na inwestycje na Litwie, potem w Czechach i na Ukrainie. Na kolonie w kraju dla dzieci polonijnych przeznaczono łącznie 7,5 mln zł; MSZ dofinansowało 24 projekty, dzięki którym na kolonie do Polski przyjechały dzieci z 15 krajów świata, głównie z państw postradzieckich, Europy Środkowej i Niemiec. Największe projekty kolonijne były realizowane wobec Białorusi – blisko 3 mln zł oraz wobec Ukrainy – 2,2 mln zł.
Jeśli chodzi o geograficzne rozłożenie, to największe dotacje MSZ trafiły na Wschód – łącznie 39 mln zł; na obszarze postsowieckim największe projekty realizowano na Ukrainie (ponad 12 mln zł), Białorusi (7,4 mln zł) i na Litwie (14 mln zł).
Na projekty realizowano w krajach Europy Zachodniej przeznaczono łącznie 9,6 mln zł; najwięcej w W. Brytanii – 5 mln zł i w Irlandii – około 1 mln zł. MSZ dofinansowało także projekty realizowane we Francji, Włoszech, Belgii, Norwegii i Szwecji, Hiszpanii i Niemczech (projektów dotyczących Polonii w Niemczech było najmniej – 11 – na łączną kwotę 92 tys. zł). Ponadto w USA dofinansowano 11 projektów na ponad 1,4 mln zł, a w Kanadzie dziewięć projektów na ponad 700 tys. zł.
Pawlik zaznaczył, że w 2014 r. wprowadzono pewne modyfikacje do regulaminu konkursu
współpraca z Polonią i Polakami za granicą. Jak mówił, wprowadzono m.in. udział ekspertów zewnętrznych w komisji konkursowej przede wszystkim z innych resortów, ale też m.in. z Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa czy PAN. Ponadto w ubiegłym roku po raz pierwszy MSZ przekazało do dyspozycji Ministerstwa Edukacji Narodowej “poważniejszą kwotę” na doskonalenie nauczycieli zaangażowanych w działalność Polonii. Wprowadzono też projekty dwuletnie, modułowe, których zaletą jest to, że zapewniają stabilność finansowania organizacji polonijnych; obecnie realizowanych jest 11 projektów modułowych, które wystartowały na początku 2014 i są kontynuowane w 2015 roku.
Ponadto MSZ dofinansowało przez placówki dyplomatyczne 2 tys. projektów dotyczących Polonii na kwotę około 21 mln zł. Wiodącą tematyką projektów dofinansowywanych tą drogą była kultura i sztuka – 13,3 mln zł. Poprzez placówki dyplomatyczne do Polonii na Wschodzie trafiło ponad 41 proc. z całej puli środków; do krajów migracji zarobkowej – 36 proc.; pozostałe 23 proc. to m.in. USA i Kanada.
W ramach tych środków wsparcie trafiło m.in. do Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego otwartego w 2013 roku w Iwano-Frankiwsku na Ukrainie. Centrum ma promować lokalną kulturę polską, jak również zapewnić Polakom żyjącym na miejscu kontakt ze współczesną kulturą polską; ma też umożliwić wymianę myśli i poglądów na temat relacji polsko-ukraińskich, a także relacji Ukrainy z Unią Europejską.
Marzena Kozłowska, Polska Agencja Prasowa
